Ο Δ. Μαγριπλής συνομιλεί με τον ζωγράφο Ντίνο Παπασπύρου.

Μια συνάντηση με αφορμή την  ομαδική έκθεση ζωγραφικής "Έλληνες Ναΐφ Ζωγράφοι", που παρουσιάζεται στην Ύδρα, στο Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο,  έως τις 2 Μαΐου

Τον κύριο Ντίνο Παπασπύρου δεν τον έχω ακόμη γνωρίσει δια ζώσης. Είναι η ακινησία του και η δική μου αδυναμία να καταγράψω τα απίστευτα χιλιόμετρα μέχρι την Θεσσαλονίκη, σε εποχή οικονομικής  κρίσης. Νοιώθω όμως πως τον έχω δει χιλιάδες φορές. Άλλωστε το να αισθάνεται  κανείς τα δημιουργήματα ενός καλλιτέχνη - και δεν μιλώ μόνο για το ζωγραφικό του έργο αλλά και τα βιβλία του - είναι η ασφαλέστερη οδός μιας επικοινωνίας ουσίας, που επισκιάζει όποια άλλη μορφή. Έτσι αισθάνομαι οικείος μαζί του. Επιπλέον το διαδίκτυο μας προσφέρει μια ανέξοδη και καθημερινή επαφή. Εκεί βλέπω ξανά και ξανά εικόνες και ζωγραφιές του και διαβάζω τα σχόλια και τις σκέψεις του. Αν είχαμε βρει χορηγό θα είχαμε κάνει και μαζί ένα βιβλίο(τα "Ενδο- ταξιδιωτικά", δεκαπέντε μικρές ιστορίες μου και εικονογράφηση δική του). Είναι όμως οι καιροί δύσκολοι και η στοχοποίηση έμεινε μάλλον για το  απώτερο μέλλον...

Πρόσφατα άκουσα για την έκθεση "Έλληνες ναΐφ ζωγράφοι" που παρουσιάζεται στην Ύδρα (μέχρι τις 2 Μαΐου) και ο Ντίνος Παπασπύρου θα είναι παρών με έργα του. Δεν υπήρχε καλύτερη στιγμή για μια δημόσια συνομιλία μεταξύ μας. Σας την παραθέτω αυτούσια:

1. Ζωγράφος ή συγγραφέας, κύριε Παπασπύρου;

Και τα δύο, το ένα συμπληρώνει το άλλο, με βιωματική πάντοτε γραφή.

2. Εκτός από τα δικά σας βιβλία έχετε εικονογραφήσει και  άλλων συγγραφέων;

Πολλά, όχι όμως κατά παραγγελία. Αν ζωγραφιές, που έχω κάνει κατά καιρούς, δένουν με τα κείμενα των άλλων συγγραφέων, φίλων και μη, τους τις παραχωρώ αφιλοκερδώς με μεγάλη χαρά.

3. Τι είναι η ζωγραφική για εσάς;

Τρόπος ζωής και ισορροπίας.

 4. «Ναΐφ» ζωγράφος, λοιπόν;

Αναπόφευκτα ως αυτοδίδακτος, με ζωγραφιές όχι λαϊκές, όπως του Θεόφιλου, αλλά λαϊκότροπες. Και είναι φυσικό, διαφορετικός ο τρόπος ζωής του Θεόφιλου, διαφορετικός ο δικός μου.

5. Μποστ, Πεντζίκης, Σπαθάρης, έντονες οι επιδράσεις τους ή παράλληλοι βίοι ;

Ο ζωγράφος, αυτοδίδακτος ή μη, δέχεται, θέλει δεν θέλει, επιδράσεις από προγενέστερους. Το πολύ σημαντικό είναι να καταφέρει να δημιουργήσει το δικό του προφίλ, ώστε ο θεατής να μπορεί να τον επισημαίνει βλέποντας την ζωγραφιά του, πριν διαβάσει την υπογραφή. Πιστεύω ότι το έχω καταφέρει αυτό.

6. Στα έργα σας υπάρχει μόνο η βόρειος Ελλάδα ως τοπίο;

Ναι, διότι ζωγραφίζω βιωματικά. Αν δεν βιώσω κάτι δεν μπορώ να το αποδώσω, θα είναι ψόφιο.

7. Υπάρχει τέχνη με τέτοια δυστυχία γύρω μας;

Στις οκτώ δεκαετίες τις ζωής μου έχω γευτεί πολλές απογοητεύσεις. Η τέχνη όμως δεν απογοητεύει ποτέ, ομορφαίνει την ζωή μας και μας ισορροπεί.

8. Αποτυπώνεται το σύγχρονο προσφυγικό δράμα στα νεώτερα έργα σας;

Όχι ακόμη. Παλαιότερα έχω κάνει μερικές ζωγραφιές της προσφυγικής οικογένειας του παππού μου.

Διαχρονικό το πρόβλημα της προσφυγιάς. Οι καταβολές μου είναι προσφυγικές. Ο παππούς, από την μεριά της μητέρας μου, με την εξαμελή του οικογένεια,  ήρθαν το 1914 στην Θεσσαλονίκη γυμνοί, από το Τσανάκ Καλέ (Νεοχώριον Τρωάδος). Πέρα από τις  κακουχίες είχαν εδώ και την απόρριψή τους από τους ντόπιους. Γνωστή η ρήση των ντόπιων «ένας άνθρωπος και ένας πρόσφυγας». Διαφορετικά τα πράγματα σήμερα, κάποιοι ισχυροί κατέστρεψαν, συνεχίζουν να καταστρέφουν, τις πατριδούλες αυτών των ανθρώπων και τους αφήνουν μόνη λύση την φυγή προς το άγνωστο. Οι Έλληνες τους συμπαρίστανται όσο μπορούν μέσα στην τοπική κρίση που βιώνουν, αλλά αυτό δεν είναι λύση, είναι συναίσθημα. Πολύ σοβαρό πρόβλημα με άγνωστη κατάληξη.

9. Δυο σκέψεις για την έκθεση στην Ύδρα και τη δική σας συμμετοχή.

Θα ήθελα πολύ να δω την έκθεση «Έλληνες ναΐφ ζωγράφοι» που παρουσιάζεται στην Ύδρα μέχρι 2 Μαΐου. Όμως, καλώς ή κακώς, είμαι της ακινησίας, δεν οδηγώ και φυσικά δεν έχω αυτοκίνητο. Δεν γνωρίζω ποια έργα μου εκτίθενται, όμως πιστεύω ότι θα είναι από τα καλύτερά μου καθώς επιλέχθηκαν από την Συλλογή Χρήστου και Πόλλυς Κολλιαλή, που από παλιά με εντόπισαν και εκτίμησαν την δουλειά μου.

10. Μια συμβουλή σε νεώτερους δημιουργούς.

Ο καθένας μας έχει μια δωρεά μέσα του, που άνωθεν του δόθηκε, αρκεί να την εντοπίσει ή να του δοθεί η ευκαιρία να την καλλιεργήσει. Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι η τύχει παίζει μεγάλο ρόλο στην διαδρομή καθενός. Προσωπικά, αν στις αρχές’70 δεν έβλεπε τυχαία κάποιες πρόδρομες ζωγραφιές μου ο γιατρός και εξαίρετος ζωγράφος, αείμνηστος Πάνος Παπανάκος, που ήρθε σπίτι να με κουράρει, δεν θα είχε ξεκινήσει αυτή η διαδρομή των 40 και πλέον χρόνων. Όλα όμως με πολλή δουλειά, υπομονή και επιμονή. «Ο καιρός, εδώ, δεν μετράει, ένας χρόνος δε λογαριάζεται, δέκα χρόνια είναι ένα τίποτα. Καλλιτέχνης θα πει: να μη μετράς, να μη λογαριάζεις, να ψηλώνεις όπως το δέντρο, που δε βιάζει τον χυμό του, που αδείλιαστο αψηφάει τις ανοιξιάτικες μπόρες, χωρίς να φοβάται μη δεν έρθει το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι έρχεται. Έρχεται, όμως, μονάχα για κείνους που ξέρουν να προσμένουν ξένοιαστοι και γαλήνιοι, σα να ’χανε μπροστά τους την αιωνιότητα. Κάθε μέρα που’ ρχεται  και φεύγει μου φέρνει τούτη τη διδαχή – διδαχή πληρωμένη με πόνους, που τους χρωστώ ωστόσο χάρη: Υπομονή, αυτό είναι το μεγάλο μυστικό». Μεγάλη δύναμη να προχωρήσω, και πώς, μου έδωσε στη νιότη μου αυτό το απόσπασμα, από τα «Γράμματα σε ένα νέο ποιητή», του Rainer Maria Rilke.

δημοσιεύτηκε στο  www.tempo24.gr (Ηλεκτρονική εφημερίδα, ειδήσεις και νέα από την δυτική Ελλάδα και την Πελοπόννησο). Αρχισυντάκτης : Απόστολος Βουλδής, Πάτρα 18 /4 / 2016, σελ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο Δημήτρης Μαγριπλής συνομιλεί με τον ποιητή, Άγγελο Καλογερόπουλο.

Τον Άγγελο Καλογερόπουλο τον γνώρισα ένα  πρωινό στην "Διονυσιάδα πηγή", της Κυπαρισσίας. Πολλά τα κοινά και θετική η διάθεση αναμεταξύ μας, σύντομα έχτισε μια φιλία που ταξιδεύει στο χρόνο.  Στην συνέχεια μελέτησα την ποίησή του και χάρηκα την μουσική και τις αφηγήσεις του. Τελευταία μου έλεγε για την επόμενη καλλιτεχνική δουλειά του που θα έχει τον τίτλο : «Ανακομιδή» και τον χαρακτηρισμό "Ακολουθία ποιημάτων και τραγουδιών", από τις εκδόσεις Αρμός (Αθήνα 2016).Δεν υπήρχε καλύτερος χρόνος για τον παρακάτω έντυπο διάλογο. Σας τον παραθέτω....

1. Ποιητής ή διηγηματογράφος Άγγελε;

Θέλω να θεωρώ τον εαυτό μου ποιητή. Ελπίζω να το επιβεβαιώσει ο χρόνος. Εδώ εντάσσω και τα τραγούδια που γράφω. Το δοκίμιο έρχεται συμπληρωματικά, πολλές φορές μάλιστα απορρέει από αφορμές της ποίησής μου. Διηγηματογράφος δεν υπήρξα ποτέ. Το πιο πρόσφατο βιβλίο μου Αφηγήσεις ενός επόμενου κόσμου (Αρμός 2013) δεν είναι συλλογή διηγημάτων. Είναι αφηγήσεις με μια παραμυθητική διάθεση. Δηλαδή σαν παραμύθια για ενηλίκους που επιδιώκουν να δείξουν μια πηγή παρηγοριάς. Κι αυτή η παρηγοριά δεν είναι παρά να ταπεινωθούμε μπροστά στη θνητότητά μας και να αφεθούμε στο έλεος του Θεού!

2. Ποιό το μέλλον της ποίησης σε ένα κόσμο που ο άνθρωπος γεννιέται στις λάσπες της Ειδομένης;

Η ποίηση –και γενικά η δημιουργία- δεν προϋποθέτει την λύση των κοινωνικών προβλημάτων ή την απάλειψη του ανθρώπινου πόνου. Απεναντίας μάλιστα. Η ποίηση και η τέχνη προϋποθέτει το κακό. Τι είναι τότε η Τραγωδία ή το μυθιστόρημα; Οι λάσπες της κάθε Ειδομένης μπορούν να γεννήσουν σπουδαία ποιήματα, αρκεί να μην πνιγούν οι ποιητές στις λάσπες της δικής τους υποκριτικής φιλανθρωπίας. Διέφερε πολύ η λάσπη της Ειδομένης από την Βηθλεέμ;

3. Κατά πόσο τα κοινωνικά δρώμενα είναι αφορμή για ποιητικό έργο;

Ποτέ η ποίηση δεν αποκόπτεται από την κοινωνική πραγματικότητα ακόμα κι αν αυτό δεν φαίνεται έντονα. Η ποίηση στα χέρια ενός πραγματικού ποιητή μπορεί και να υπηρετήσει κοινωνικούς σκοπούς και να παραμείνει υψηλή ποίηση. Δεν συνέβη αυτό με το εμβληματικό «Τη Υπερμάχω…» ή με τον Κάλβο, για να χρησιμοποιήσω παραδείγματα από την οικεία μας παράδοση; Στα χέρια ενός μέτριου δημιουργού τα κοινωνικά δρώμενα γίνονται αφορμή για ένα είδος … λογοτεχνικής δημοσιογραφίας  με την αγωνία να «πιάσει» τα επίκαιρα θέματα. Η πραγματική αγωνία για τα κοινωνικά δρώμενα μας δείχνει ότι τα κοινωνικά θέματα δεν είναι επίκαιρα, είναι διαχρονικά.

4. Υπάρχει μέλλον για την ποίηση σε μια βιβλιαγορά μιας χώρας χρεοκοπημένης;

Υπήρχε ποτέ βιβλιαγορά για την ποίηση; Μέλλον για την ποίηση υπάρχει εφόσον οι ποιητές, εντρυφώντας στην μεγάλη ποιητική παράδοση, θέλουν να ανατρέψουν τον κανόνα αυτής της παράδοσης για να δοθεί ένας ελάχιστος χώρος και σ’ αυτούς. Μέλλον υπάρχει εφόσον οι ποιητές σκάπτουν ένδον αναζητώντας να απαντήσουν με τα δικά τους λόγια στα αναπάντητα ερωτήματα της παιδικής μας ηλικίας και δεν μπερδεύουν την ποίηση με την στιχοπλοκία και την αφόρητη ευαισθησία ενός απύθμενου εγώ.

Το βιβλίο είναι ένα μέσο. Ο λόγος μπορεί να γράφεται σε πλάκες ή σε τάμπλετ. Δεν έχει σημασία. Αρκεί να πνέει.

5. Ποίηση και μουσική...νομίζω είσαι από τους λίγους που εργάζονται και στους δυο παραπάνω τομείς ....

Η μουσική και η ποίηση συνυπάρχουν από τα αρχαία χρόνια. Στο βιβλίο που ανέφερα προηγουμένως υπάρχει το αφήγημα «Ο Αυδής και η Μέλπω» που μιλάω για το χωρισμό της ποίησης από τη μουσική και για την ανάγκη της επανένωσής τους. Όσον αφορά το κατ’εμέ ξεκίνησαν ως δύο παράλληλες μορφές δημιουργίας. Δηλαδή έγραφα ποιήματα και τραγούδια. Δεν πρέπει να συγχέονται αυτά τα δύο. Άλλη είναι η τέχνη της ποίησης, άλλη η τέχνη του τραγουδιού. Η αναζήτηση μιας συνθετικής μορφής, δηλαδή το να γράψει κανείς όχι μια συλλογή ή μια σειρά τραγουδιών, αλλά να δημιουργήσει ένα σύνθετο έργο με οδήγησε στη συνύπαρξη της ποίησης και της μουσικής, διατηρώντας όμως η κάθε μια την αυτονομία της, τόσο στο Σύρραμμα – που είναι μια απόπειρα συνθέσεως με τη συρραφή επιμέρους στοιχείων που μπορούν να σταθούν και από μόνα τους, εξ ού και ο τίτλος, αλλά συγκροτούν ένα ενιαίο έργο-  όπου με μια αρχιτεκτονική δομή συνυπάρχουν ποιήματα, τραγούδια, χορικά, οργανικές συνθέσεις και ένα συνεκτικό του όλου εγχειρήματος αφήγημα. Με την ίδια διάθεση, αλλά με πιο λιτά μέσα γράφτηκαν και τα Αργά Μαθήματα. Και τα δύο εκδόθηκαν ως βιβλία και μόνο αποσπασματικά έχει παρουσιαστεί η μουσική τους πλευρά. Αλλά και λίγα τραγούδια μου έχουν δει το φως της δημοσιότητος. Τα τελευταία χρόνια με εξαιρετικούς φίλους και σπουδαίους μουσικούς σχηματίσαμε το συγκρότημα «Τα μέλη του λόγου», προσπαθώντας να υπηρετήσουμε αυτή την ιδέα της συνύπαρξης ποίησης, τραγουδιού και μουσικής. Ας ελπίσουμε στο μέλλον….

6. Μουσικά σε ποιο είδος επιμένεις; Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο;

Η μουσική με «κάλεσε» όταν μικρό παιδάκι άκουσα τη Φιλαρμονική της μικρής πόλης που ζούσα, στην Κυπαρισσία. Μεγάλωσα με λαϊκά τραγούδια, με τη ροκ τα ρεμπέτικα, το εκκλησιαστικό μέλος και έμεινα περισσότερο σ’αυτό που θα λέγαμε μουσική παράδοση της καθ’ημάς Ανατολής. Αλλά μάλλον είμαι μεταμοντέρνος και μ΄ ενδιαφέρει ο συνδυασμός των πάντων με τα πάντα, με την ελπίδα βέβαια ότι εγώ θα ξεφύγω από την παγίδα του μεταμοντέρνου χυλού και θα επιτύχω μια πραγματική σύνθεση. Όχι μια ευκαιριακή συνεύρεση, αλλά έναν επιτυχημένο γάμο.

Τώρα λοιπόν ετοιμάζω μια δουλειά που έχει τον τίτλο «Ανακομιδή» και τον χαρακτηρισμό «Ακολουθία ποιημάτων και τραγουδιών». Αν θα μπορούσα να συνοψίσω την κεντρική ιδέα αυτής της δουλειάς που δεν αποτελείται παρά από επτά ποιήματα και τέσσερα τραγούδια είναι η εξής: ξεκινάω να αμφισβητώ τη βεβαιότητα ότι ο ήλιος θα ανατείλει οπωσδήποτε ξανά την επόμενη μέρα για να καταλήξω ότι μόνο μέσα από την ουσιαστική βίωση του θανάτου μπορούμε να καταλήξουμε σε μια πραγματική νίκη του φωτός. Συνεργάστηκα με σπουδαίους μουσικούς ( Τσιαμούλης, Κουλιά, Καλκάνης, Καπανίκης, Κωστής) οι οποίοι πραγματικά έδωσαν ήχο στις συνθέσεις μου. Γιατί εγώ ως μουσικός είμαι άσ’τα να πάνε…

7. Την έκδοση θα ακολουθήσουν και κάποιες καλοκαιρινές συναυλίες; Θα σε χαρούμε στην Πάτρα;

Μακάρι να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε κάποιες εμφανίσεις. Και θα το επιδιώξουμε. Αλλά πρέπει και κάποιος να μας καλέσει…

δημοσιεύτηκε στο  www.tempo24.gr (Ηλεκτρονική εφημερίδα, ειδήσεις και νέα από την δυτική Ελλάδα και την Πελοπόννησο). Αρχισυντάκτης : Απόστολος Βουλδής, Πάτρα 4 /4 / 2016, σελ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ