Δια των αισθήσεων

Ανέβηκα στο χωριό αμέσως μετά τη Λαμπρή. Είχα  καιρό να έρθω και όλα έμοιαζαν διαφορετικά. Αναστάσιμα. Έμεινα στο πατρικό, αν και οι συνθήκες πια δεν ευνοούσαν μια αξιοπρεπή διαβίωση. Η σκεπή είχε αρχίσει να υποχωρεί και αυτό με στεναχώρησε ιδιαίτερα. Τα πέτρινα σπίτια έτσι γκρεμίζονται. Δεν έχουν θέμα στα ντουβάρια, αλλά στην οροφή. Αν αυτή υποχωρήσει, μετά από λίγο αρχίζει μια διαρκής κατάρρευση. Σιγά σιγά γλύφει η βροχή τους τοίχους και οι πέτρες αποσπώνται από την συμπαγή μάζα της δημιουργίας. Κατρακυλούν κάτω και ο σορός, αν δεν βρεθεί κατάλληλο χέρι και φροντίδα, γίνεται όλο και μεγαλύτερος. Στο μέλλον θα είμαι άστεγος. Όχι ότι αυτό με ενοχλεί. Ουσιαστικά άστεγοι είμαστε όλοι μέχρι να καταλήξουμε και προσωπικά έχω μετακομίσει εδώ και καιρό στον χώρο των επιλογών μου. Εκεί υπάρχω και διαβιώ. Αν είναι καλύτερα ή χειρότερα, δεν ξέρω πια. Ο νόστος, όμως, υπάρχει. Θεωρώ μεγάλη ανάγκη αυτό το ανέβασμα κάθε που ακούγεται το «Χριστός Ανέστη». Σε σημείο που η μετάβαση γίνεται ως εκ θαύματος, χωρίς προετοιμασίες και φυσικά δίχως αποσκευές και περαιτέρω υλικά βάρη. Πάντα παρών στο τραπέζι με τα κόκκινα αυγά και τα λαχταριστά καλούδια, κάτω από την κρεβατίνα με το αμπέλι, αν μάλιστα το Πάσχα είναι αργά, να σκιάζει με τα τρυφερά του φύλλα τον ήλιο. Το  γλέντι στην αυλή ξεκινάει από πρωίας και κρατά όσο το κρασί ρέει από το μεγάλο βαρέλι του πατέρα μου. Αγιωργίτικο με ροδίτη, σε χρώμα ροζέ βαθύ και γεύση ντόπια, ανόθευτη και μυριστική. Βγάζει γέλια και χαρές, που κάνουν τον γέρο παλικάρι και την παρέα να χορεύει σε ήχους ελληνικούς. Έχουν αυτοί οι χοροί μια μαγεία. Ουσιαστικά είναι ο κύκλος της δύναμης, που δεν απαιτεί δεξιότητες και φιοριτούρες. Ο ένας κρατά τα χέρια του άλλου και η κίνηση βγάζει ενότητα μετασχηματίζοντας το εμείς σε ένα και το ένα σε πολλά  πρόσωπα.

Εκεί που διαμένω δεν έχει χορούς και κρατήματα. Όλοι μόνοι. Άτομα που δεν απαντώνται. Σκυφτοί και σκεφτικοί, σαν να πρόκειται να αλλάξει και τίποτα έτσι. To να κοιτάς ευωδιαστό χαμομήλι με την ιδέα πως πρόκειται για ποώδες φυτό που τα άνθη του κατανέμονται σε ταξιανθίες, μονοετές και φαρμακευτικό, σε κάνει να χάσεις τα αρώματα και να αγνοήσεις το γεγονός ότι ανήκει στην οικογένεια των αστεροειδών. Έτσι  δεν γυρίζεις να το ανταμώσεις στον ουρανό σου. Όταν δεν κοιτάς πάνω, δεν παρατηρείς τις ρωγμές.  Συνεπώς κάποτε χάνεται το ταβάνι και ακολουθεί η κατάρρευση. Αυτό μου συνέβη. Μετατράπηκα από πηγή σε πληγή που έρεε και τόσα δάκρυα, αντί να ποτίσουν ανθούς, χάθηκαν στο ρέμα που έτρεχε με ορμή να χυθεί στην θάλασσα. Στο αλάτι δεν επιβιώνουν αισθήματα. Χωρίς τις αισθήσεις όλα έγιναν ασπρόμαυρα και έτσι    δεν πρόλαβα να απολαύσω τα χρώματα. Μα να ήταν μόνο σε μένα;

Πού πήγαν όλοι; Ή έχουν αργήσει ή κάτι συνέβη. Το μαρτυρά η κατάσταση του σπιτιού. Ακόμη και την πόρτα βρήκα μισάνοιχτη. Το ξύλο της μέσα στο σαράκι πια. Στην πέτρα, δίπλα στον τοίχο της, δεν υπάρχει το ποτήρι του πατέρα και το πηγάδι σκεπάστηκε από βάτα. Οι μουριές αγρίεψαν και η μεγάλη καρυδιά έχει πια μαραθεί. Έμεινε κούτσουρο με πρασινάδα έναν κισσό, που σε ξεγελά δήθεν για δένδρο. Εγκατάλειψη. Σπρώχνω την θύρα και μπαίνω. Το σιδερένιο κρεβάτι που γεννήθηκα και μια εικόνα, «Η εις Άδου Κάθοδος»,  στον τοίχο. Το  μόνο που δεν σάπισε στο χρόνο. Ένα μολυντήρι ξεπροβάλλει πίσω της. Κοιταζόμαστε  σαν παλιοί γνώριμοι. Το μπαούλο ανοιχτό στη γωνία  και μέσα του ένα ποντίκι βοσκάει αμέριμνο. Δεν γίνεται, μονολογώ. Ένα επίθετο με τόσα πρόσωπα, απλά ιστορία; Πού χάθηκαν τόσες μπαλωθιές για τα αγόρια και οι ελπίδες για το όνομα το αθάνατο;

Πηγαίνω στο αμπέλι. Αφρόντιστα δυο τρία κλήματα  και αυτά άγρια πια. Μόνο η ελιά στέκει ακόμη στο περιβόλι. Την είχε φυτέψει η μάννα. Για δες την, τεράστια . Κάθομαι στον ίσκιο της μόνος. Ένα φίδι εμφανίζεται κοντά μου. Σούρνεται με θόρυβο και με απειλεί. Έχω παγώσει. Όλη η ζωή μου τρέχει στο νου. Δειλινό και δακρύζω. Στο βάθος μια βερικοκιά  ανθίζει. Τη δείχνω στο ερπετό και σκάει από το κακό του.

Πάλι καμπάνες. Εσπερινός της Αναλήψεως. Πρέπει να φύγω. Από τότε που μετοίκησα, ποτέ δεν πρόλαβα να δω τα άλογα να κολυμπάνε ανήμερα της γιορτής. Τα κατεβάζουν οι καβαλάρηδες στο γιαλό. Σαν ήμουν παιδί, κάναμε το πρώτο μας μπάνιο. Η μάννα έπαιρνε νερό από τη θάλασσα και ράντιζε το σπίτι. Από σαράντα κύματα, έλεγε και ο πατέρας χάριζε το γάλα σε φίλους και γνωστούς.  Στο σούρουπο κατεβαίνω τον δρόμο. Περνώ από τον Αϊ - Γιώργη. Ένα κάτασπρο άλογο, στολισμένο με σέλα ασημένια και γκέμια χρυσά, με κοιτά.

-Υπάρχει Θεός; με ρωτά ο αναβάτης του.

Το ίδιο κάθε φορά. Ίδια επιστροφή, με γνώριμες συναντήσεις και ίδια ερωτήματα. Περιμένει απάντηση κοιτώντας με να ξεμακραίνω και πάντα σκεφτικός να καταλήγω   πως δεν υπάρχει απόλυτο δόγμα και ορθή λογική στη πίστη μου. Καμιά  βεβαιότητα. Υπάρχουν μόνο εντυπώσεις από αυτά που συνάντησα στο θαύμα του κύκλου, ξανά και ξανά. Υπάρχει μόνο μια παραμυθία που χωρίς αυτήν δεν μπορώ να υπάρχω και μια λογική ομορφιά που δεσπόζει αγκαλιάζοντάς με… Και τούτο μου αρκεί.

-Δια των αισθήσεων , φωνάζω και τρέχω.

Αλλοίμονο, άργησα πάλι. Πετώ σε τοπίο γνώριμο. Κάθοδος, ασπάλαθοι παντού και σιωπή. Στο τέρμα με περιμένει ο συγκάτοικός μου μες στο σκοτάδι .

-Πώς ήταν;

-Άνοιξη, απαντώ με σκληρότητα.

Τον βλέπω να κλαίει. Επικράνθη ο Άδης…


πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Σύναξη (τεύχος 151 / Φθινόπωρο 2019, σ. 83):  https://armosbooks.gr/shop/praktorefseis/synaxi/synaxi-151/

Καφές σκέτος

Έβγαλε το μπρίκι του καφέ από την φωτιά, τον σέρβιρε τελετουργικά στο φλιτζάνι και κάθισε στo μπαλκόνι  να απολαύσει το ρόφημα.

Κάθε μεσημέρι, μετά το γεύμα,  ακολουθούσε με στρατιωτική ακρίβεια η τελετή του καφέ. Τον χειμώνα δίπλα στο τζάκι και όταν έφτιαχνε ο καιρός στο μπροστινό μπαλκόνι. Από εκεί κοιτούσε τον κεντρικό δρόμο. Έτσι έλεγχε αδιάκριτα τα νέα που περιδιάβαιναν αναγκαστικά μπροστά από το σπίτι του.

 Εκείνη τη μέρα τον περίμενε μια έκπληξη. Κόσμος πολύς, σε στοίχιση διαδήλωσης, σαν να βάλθηκε όλο το χωριό να παρελάσει μπροστά από το ραχάτι του Σωτήρη. Τα έχασε και, έντονα κοινωνικός καθώς ήταν πάντοτε, κατέβηκε να ανταμώσει το πλήθος. Ήταν πρώτη του Μάη και όσο κι αν βρισκόμασταν στο νέο μεσαίωνα της παγκοσμιοποίησης, ο Σωτήρης, παλιός αριστερός, υπέθεσε σε ανάσταση του ταξικού φρονήματος. Άλλωστε ήταν ακόμη σαρακοστή και τα γεγονότα έχουν μια ιδιαίτερη μεταφυσική τάση, ίσως λόγω των ημερών. Σε αυτό τον διαβεβαίωσε και ο Παναγιώτης, παλιός σύντροφος στον Ρήγα και νυν ζηλωτής χριστιανός. Όχι ότι ο Σωτήρης δεν πίστευε. Με το δικό του όμως τρόπο. Πράγμα που ανησυχούσε το φίλο του, στον βαθμό που κάθε απόγευμα στο καφενείο του έλεγε με τόνο πατρικό:

-Η σωτηρία της ψυχής περνάει και μέσα από την πόρτα της εκκλησίας.

 Είχε να τον δει μέρες. Ανέβηκε στην Αθήνα για δουλειές και έτσι ο Σωτήρης εκτός των πατρικών παραινέσεων έχασε και τη μοναδική του πύλη στα νέα της περιφέρειας. Το μυστήριο ήταν ότι πάλι δεν τον έβλεπε, ενώ περίμενε να τον ανταμώσει πρώτο και αγωνιστικό κάτω από το πλατύσκαλο του σπιτιού του.

-Α, ρε Παναγιώτη, σε έφαγαν οι μακριοί σταυροί και η συντήρηση, σκέφτηκε και έκανε να ανακατευτεί στον κόσμο.          

-Γεια σου, συναγωνιστή Σωτήρη, άκουσε μια γνώριμη φωνή.

Γύρισε κατά το γυμνάσιο και είδε έναν κουστουμάτο τύπο, γύρω στα σαράντα, που του γελούσε όλο χαρά.

-Ο Γιάννης είμαι, ρε.

Ο Γιάννης ο αποστάτης που πήγε στο κυβερνητικό κόμμα και έγινε γενικός δερβέναγας στο υπουργείο. Ήταν όμως αργά για να κάνει ότι δεν τον είδε. Είχε χρόνια να του μιλήσει, αφού τα καλοκαίρια που ερχότανε στο χωριό για λίγες μέρες μόνο, ο Σωτήρης απέφευγε συστηματικά να τον απαντήσει. Ήταν όμως αναπόφευκτο.

-Τι κάνεις, ρε Γιαννάκη, πώς πάει η επανάσταση της τρίτης  του Σεπτέμβρη;

 -Πάντα είρωνας και ρομαντικός, Σωτηράκη. Ας είναι.

Διόρθωσε το ρόλεξ του και αποσπάστηκε στον χαιρετισμό κάποιου παρατρεχάμενού του. Ο Σωτήρης βρήκε την ευκαιρία να φύγει μπροστά. Περπατούσε με το κεφάλι σκυμμένο όχι από κατσουφιά αλλά από θαυμασμό στα υπέροχα πόδια της μπροστινής του. Εργένης  όντας, ποτέ δεν άφηνε τον πειρασμό να φύγει άπραγος. Ήταν η Στέλλα. Πόσα χρόνια! Φιλήθηκαν. Μεγάλη κοπέλα πια, παντρεμένη με δύο παιδιά, υπάλληλος της ΔΕΗ, μόνιμος κάτοικος της πρωτεύουσας.

-Τι κάνεις μουσουδίτσα, πώς είναι η έντονη ζωή; της είπε πειραχτικά.

- Ποια ζωή, ρε Σωτήρη, δουλειά - σπίτι και το Θόδωρο τον βλέπω μόνο τα πρωινά, λίγο προτού φύγουμε για την δουλειά. Άστα, θυμάσαι τα κλάμπινγκ, τα μπανάκια στην παραλία του Ρωμανού, τα ατελείωτα φραπεδάκια στην πλατεία; Πάνε αυτά. Τώρα τρέχουμε και ελπίζουμε στην σύνταξη, αν καταφέρουμε να την πάρουμε και αυτή.

-Τι λες, μουσουδίτσα. Έχεις δύο παιδιά, έφυγες από το χωριό χωρίς μέλλον και αποκαταστάθηκες, έχεις την αξιοπρέπειά σου, έναν καλό άντρα. Γιατί τέτοια στενοχώρια;

-Πες τα, ρε Σωτήρη, έκανε ο Θόδωρος όλο χαρά.

-Γεια σου ρε στρατηλάτη, αναφώνησε ο Σωτήρης. Αλλά και πρωτομαγιά μεταμοντέρνα χωρίς ούτε ένα πανό ούτε ένα σύνθημα τι είναι και αυτό ;

-Οι καιροί, γίγαντα, πάνε αυτά, τώρα την πρωτομαγιά μόνο για στεφάνι πάνε οι εργάτες.

-Τι λέτε εκεί;

Ο Τάκης. Αγρότης από τα γεννοφάσκια του. Αν και λεφτάς πια λόγω καρπουζιών αμετανόητος κουκουές.

-Κου-κου-έ αλ-λα-γή δεύτερη κατανομή. Ο Κωστάκης ο έμπορας, με τόνο ρυθμικό, χαιρέτησε την παρέα.

-Άσε ρε καπιτάλα, του αντιφώνησε ο Τάκης.

-Κάτσε και θα δείτε, έρχεται ο συνονόματος στην εξουσία.

Ε, λίγο έλειψε να τον χαιρετήσουν θερμά οι υπόλοιποι. Έτσι ο Κώστας έτρεξε να προλάβει τη γυναίκα του, που αλλοδαπή ούσα δεν πολυκαταλάβαινε από ελληνικό χιούμορ. Η πομπή πέρασε το γήπεδο. Στην άκρη του δρόμου η κυρία Γεωργία η ανθοπώλης έλαμπε από ευτυχία.

-Ξεπούλησε σήμερα, ψιθύρισε η Μαρίκα  στο αυτί του Σωτήρη συνωμοτικά.

-Φραγκοφονιάδες, Μαρίκα μου, της αντείπε και τη ρώτησε για τον άντρα της, που ήταν μήνες άρρωστος στο νοσοκομείο.

-Χάλια, Σωτήρη, από το κακό στο χειρότερο. Οι γιατροί τού είπαν να κανονίσει τα κληρονομικά του. Δάκρυσε.

Της χάιδεψε τα μαλλιά και της είπε υπομονή. Δεν ήξερε τι άλλο να πει, ώσπου σαν από μηχανής θεός ο Ανάργυρος τον τράβηξε ιδιαιτέρως.

-Τι έγινε με το λάδι, ρε Σωτηράκη;

-Στο έστειλα, Ανάργυρε, εχτές με των έντεκα. Αν ήξερα ότι θα σε έβλεπα σήμερα θα στο έδινα επιτόπου. Η Νίτσα καλά; Τα παιδιά; Ο θείος;

-Όλοι καλά. Εγώ δεν πάω καλά με την δουλειά.

-Γιατί;

-Μας έχουν απλήρωτους έξι μήνες από το πρόγραμμα. Δημόσιο σου λένε μετά. Δεν καθόμουνα στο χωριό με τα φροντιστήρια. Ήθελα επιστημονικές έρευνες και δημοσιότητα. Ας είναι καλά η γυναίκα με το μισθό της. Έτσι ζούμε.

-Κάνε υπομονή, ρε ανιψιέ. Κάτι θα γίνει, θα δικαιωθείς κάποια μέρα. Θα δεις.

-Όπως οι μεγάλοι ποιητές, Ανάργυρε, μετά θάνατον, είπε με συμπάθεια ο Αντρέας.

Σαρανταδύο χρονών, αναπληρωτής καθηγητής στη μέση εκπαίδευση. Και με το πόδι κουτσό μετά το ξύλο που έφαγε από τους αστυνομικούς στις διαδηλώσεις, όταν δίνανε τις εξετάσεις της ντροπής επί Αρσένη. Τον παράτησε και η Ελενίτσα, κουράστηκε η κοπέλα από την μιζέρια και παντρεύτηκε το Νίκο τον κρεοπώλη. Κανένα κοινό, αλλά δεν βαριέσαι, πολλά λεφτά και η εν λόγω ήθελε πια λεπτά αισθήματα.

Η πομπή πέρασε και τα τελευταία σπίτια του χωριού.

-Βρε, που πάμε; αναρωτήθηκε ο Σωτήρης.

-Ο Μάιος μας έφτασε, εμπρός βήμα ταχύ…. μια παρέα από πιτσιρίκια έδωσαν με αφέλεια την απάντηση.

Ο Λάμπης ίσα που δεν τα χαστούκισε.

-Άσε, ρε Λάμπη, τα παιδιά.

-Δεν σέβονται τίποτα, Σωτήρη.

-Παιδιά είναι, Λάμπη μου, παιδιά. Θυμάσαι τι κάναμε εμείς; Τότε με την Ακριβή και την αδελφή σου τη Μάρθα, που πετούσαμε πέτρες στις κοπέλες από την Αθήνα στο κτήμα του μπάρμπα Μήτσου; Πώς δεν τις σκοτώσαμε τις άμοιρες.

-Δίκιο έχεις Σωτήρη. Αλήθεια, χαιρετίσματα από την Αννούλα. Δεν μπόρεσε να κατέβει. Έχει μπλέξει με την εταιρεία που δουλεύει, ούτε οκτάωρο, ούτε αργία, ούτε άδεια. Εκσυγχρονισμός βλέπεις, προοδεύσαμε.

Ο Σωτήρης γέλασε και κοντοστάθηκε. Δεν είχε κουραστεί αλλά είχε θυμηθεί την Ακριβή. Ο μεγάλος έρωτας. Έφυγε όμως νωρίς από το χωριό. Πήγε στη Θεσσαλονίκη για σπουδές και έμεινε εκεί. Σπάνια ερχόταν και από επικοινωνία σαν να άνοιξε η γη και την κατάπιε. Μάθαινε βέβαια που και που νέα της από τον Λάμπη. Είχε πάψει όμως να τον ρωτάει γιατί, όποτε το έκανε, μετά ήταν μια μέρα άρρωστος από τη νοσταλγία. Αλήθεια πού να είναι τώρα; Αναρωτήθηκε. Κοίταξε μπροστά τον κόσμο. Είχαν στρίψει στο χωματόδρομο που πήγαινε προς το κοιμητήριο. Πάνε να καταθέσουν στεφάνι στο μνήμα του γνωστού αγωνιστή, είπε και κίνησε για να τους προλάβει. Έκανε το σταυρό του. Έμπαινε στον τόπο της μνήμης και των νεκρών. Εκεί ήταν η μάνα και ο πατέρας του. Εκεί μια μέρα θα ξαπόσταινε και αυτός. Ο κόσμος ήταν μπροστά . Ήταν πολύς, γι’ αυτό και κάθισε στη σκιά του μεγάλου πεύκου, δίπλα στο παρεκκλήσιο. Η καμπάνα κτύπαγε πένθιμα. Ανατρίχιασε. Μα γιατί; Ο ιερέας διάβασε τη δέηση για την σωτηρία της ψυχής της δούλης του Θεού Ακριβής. Ο Σωτήρης έγειρε στον κορμό του δένδρου. Η καρδιά του χτύπαγε γοργά και τα μάτια του βούρκωσαν.

Στο καφενείο όλο το χωριό ήπιε τον πιο πικρό καφέ. Ήταν εκεί και ο Παναγιώτης. Κοιτάχτηκε με τον Σωτήρη.

-Σκέτος καφές, σύντροφε.

Ο Σωτήρης απόσωσε και σηκώθηκε να φύγει. Κοίταξε τον Παναγιώτη και γνέφοντας του ευχήθηκε.

-Καλή ανάσταση να έχουμε, αδελφέ μου.

Εκείνο το βράδυ, μεγάλη Τρίτη, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια στεκόταν δίπλα στον Παναγιώτη στην ακολουθία του Νυμφίου, με τη γεύση του απογευματινού καφέ καρφωμένη ακόμη στον ουρανίσκο του.                   

 

---

Το διήγημα δημοσιεύτηκε στη συλλογή «Μαθήματα κηπουρικής και άλλα διηγήματα» από τις εκδόσεις Σοκόλη, το 2007, με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο  «Φώτης Αδάμης»

https://nanodihghma.blogspot.com/2012/10/blog-post.html

https://www.politeianet.gr/books/9789608979703-adamis-fotis-dimitris-magriplis-sokolis-mathimata-kipourikis-kai-alla-diigimata-146843